Sevgili okuyucularımız bugünkü yazımız da " Trafik kazası akabinde meydana gelen araç değer kaybı ve ikame araç bedelinin ne olduğu, nasıl hesaplandığı, görevli ve yetkili mahkemenin neresi olduğu ve ilgili yerlere başvuru için söz konusu zamanaşımı hususunda" sizleri bilgilendirmeye çalışacağız. İyi Okumalar Dilerim.
ARAÇ DEĞER KAYBI VE İKAME ARAÇ BEDELİ
Ülkemizde artan trafik yoğunluğunun da etkisi ile hemen hemen her gün yüzlerce trafik kazası meydana gelmektedir. 2023 yılında 430 bin 204 trafik kazası yaşanırken bu kazaların büyük çoğunluğunu maddi hasarlı trafik kazaları oluşturmaktadır.
Maddi hasarlı trafik kazalarında tam kusurlu aracın sigorta şirketi kusursuz aracın tamiratını üstlenmektedir. Kazaya karışan araç tamir edilse dahi ikinci el piyasasındaki değerinde bir azalma olmaktadır. Uygulamada bu azalma, araç değer kaybı olarak tanımlanmaktadır.
Araç değer kaybı söz konusu olduğunda zarar gören araç sahibinin tazminat hakkı doğar. Araç sahibi tazminatı kusurlu olan taraftan yahut kusurlu tarafın sigorta şirketinden tanzim eder. Karayolları Trafik Kanunu'nun 97. maddesine göre sigorta şirketine başvuru bir dava şartıdır. Sigorta Şirketine başvurmadan açılan davalar, dava şartı yokluğundan reddedilmektedir. Bu hüküm uygulamada süreci hızlandırmaktan ziyade yavaşlamasına sebep olmaktadır. Çünkü; sigorta şirketleri genellikle sudan sebeplerle başvuruları reddetmektedir.
DEĞER KAYBI TALEP EDEBİLMENİN ŞARTLARI
Her kaza yapan araç için araç değer kaybı talep edilmesi mümkün değildir. Bunun için bazı ön şartlar bulunmaktadır. Öncelikle meydana gelen kazada %100 kusurlu olmamak gerekir, araç değer kaybı talebine konu hasar gören parçaların daha önceden hasar görmemiş olması gerekir, sigorta şirketine başvurulabilmesi için kusurlu olan aracın trafik sigortasının bulunması gerekir ve kaza üzerinden iki yıllık bir zaman geçmiş olmaması gerekmektedir.
DEĞER KAYBI DAVASI KİME KARŞI AÇILIR?
Araç değer kaybı davası, meydana gelen trafik kazasında tam kusurlu olan veya kusuru daha fazla olan karşı taraf araç sürücüsüne, araç sahibine ve karşı tarafın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasına karşı açılabilir.
KAZADA HER İKİ TARAFINDA KUSURLU OLMASI HALİNDE DEĞER KAYBINI KİM ÖDER?
Meydana gelen kazada kazanın oluşumunda taraflardan birinin kazaya %100 kusuru ile sebep olduğu durumlarda sorun yaşanmamakla birlikte bazı kazalarda her iki tarafında meydana gelen kazada kusuru bulunabilmektedir. Bu durumlarda meydana gelen değer kaybında araç sahinin kusuru oranında değer kaybından düşülerek kusuru oranında diğer taraftan talep edilmesi mümkündür. Örneğin kazadaki kusur oranınız %50 ise hak ettiğiniz değer kaybının kusur ile orantılı olarak %50’sini alabilirsiniz. Kaza da kusur oranınız %50 ve 10.000 TL bir değer kaybınız oluştuğunda 10.000 TL ‘nin yarısı olan 5.000 TL alabilirsiniz
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVALARINDA GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR ?
Sigorta şirketlerine karşı açılacak davalarda Asliye Ticaret Mahkemeleri görevliyken araç maliki ve sürücüsüne karşı açılacak davalarda Asliye Hukuk Mahkemeleri görevlidir. İşin garibi Asliye Ticaret Mahkemeleri'nde arabuluculuk dava şartı bulunmaktadır. Yani sigorta şirketlerine karşı dava açmadan önce öncelikle sigorta şirketine başvuru yapılmalı daha sonra arabuluculuk yoluna başvurulmalıdır.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVALARINDA YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR ?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 16.maddesine göre haksız fiilden doğan davalarda haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. Dolayısıyla araç değer kaybı davaları birden çok yerde açılabilmektedir.
ARAÇ DEĞER KAYBI DAVALARINDA ZAMANAŞIMI VAR MI ?
Sigorta şirketine başvuru iki yıllık zamanaşımı süresinde içinde yapılmalıdır.
DAVA AÇMAKTAN BAŞKA ÇAREM YOK MU ?
Bazı mağdur araç malikleri dava açmak yerine alternatif bir yol aramaktadır. Bu durumda da devreye Sigorta Tahkim Komisyonu girmektedir. Sigorta Tahkim Komisyonu’da yargılama yapma yetkisine sahip olan bir alternatif uyuşmazlık çözüm makamıdır. Sigorta Tahkim Komisyonu'nda sadece karşı tarafın sigorta poliçesini düzenleyen sigorta şirketi aleyhine başvuru yapılabilir. Tahkime başvuru yapmak zamandan mutlak bir tasarruf sağlayacaktır. Çünkü en geç altı aylık bir süre zarfında başvuru sonuçlanacaktır.
DEĞER KAYBI TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR ?
Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre; aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki fark değer kaybını oluşturur. Bu değer kaybının miktarı dosya kapsamında aldırılacak bilirkişi raporlarıyla ortaya çıkacaktır.
ARAÇTAN MAHRUM KALMANIN TAZMİNATI VAR MI ?
Aracı hasara uğrayan kişi tamirat süresi boyunca araçtan mahrum kalmakta ve gerekirse bir araç kiralamaktadır. Bu durumda mahrum kalınan aracın emsallerinin kira bedelince kendisine ikame araç bedeli ödenmektedir. İkame araç bedeli tazminatı ile kişi mahrum kalma bedelini kendisine bir araç tahsis edilmiş olsa dahi tazmin edebilmektedir. Trafik Sigortası Genel Şartları kapsamına alınmayan ikame araç bedeli yahut ticari kazanç kaybı bedeli tam kusurlu araç maliki ve sürücüsünden tahsil edilecektir. Yani ikame araç bedeli sigorta şirketinden talep edilememektedir.