REDDİ MİRAS NEDİR?
Sevgili okuyucularımız bugünkü yazımızda miras müessesesinin hukuki yapısı gereği mirasçılara sadece haklar, alacaklar vb. kazandırıcı hususların beraberinde bir de yükümlülükler yani murisin borçlarından da sorumluluğun olduğu , yanı sıra pasiflerin aktiflerden ziyade olduğu ve bu gibi durumlarda acaba ben bu borçları ödemek zorunda mıyım ? gibi zihinlerde soru işareti bıraktığı aşikardır."
Bir başka anlatımla, mirasçılar, kendilerine intikal eden tüm mirasla, ölen kişinin yani miras bırakanın bıraktığı borçları ödeyememe tehlikesi ile karşı karşıya kalabilirler.
Bu gibi durumlarda, başvurulacak yollardan biri de 'mirasın reddi' olmaktadır. İstisnai durumlarda da, mirasçılardan bir kısmı mirası reddetmekte ve mirasın diğer mirasçılara intikalini sağlayabilmektedir. Bu durum genellikle, reddeden mirasçının piyasaya yüksek tutarda borçlu olduğu hallerde sözkonusu olabilmektedir. Şimdi hep birlikte bu karmaşık gibi görünen ama çözümcül müesseseyi tüm detayları ile inceleyelim.
REDİ MİRAS NEDİR ?
Mirasın reddi, mirasçının kendisine intikal eden mirası kabul etmemesini ifade etmektedir. Mirasın reddi, miras hakkının mirasçıya intikalinden sonra sözkonusu olabilir. Başka bir anlatımla, miras bırakan hayatta iken mirasın reddi mümkün değil.
Mirasçı, miras bırakan ile arasındaki kötü ilişki sebebiyle, miras bırakanın ölüme bağlı tasarruflarının getirdiği yükümlülüklerin ağırlığından kaçınmak amacıyla, diğer mirasçılarla olan kötü ilişkileri sebebiyle veya kendisine intikal edecek terekedeki malvarlığının aktifi ve pasifi hakkında bilgi sahibi olmamasından dolayı mirası reddedebilir. (Yargıtay 10. HD. T.21.06.2016 E.2016/8155 K. 2016/10363)
MİRASIN REDDİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?
Medeni Kanun Madde 605’te reddi mirasın iki çeşidinden söz edilmiştir. Bunlar mirasın gerçek reddi ile mirasın hükmen reddidir.
Mirasın Hükmen Reddi
Mirasın hükmen reddi miras bırakanın ölüm tarihinde ödemeden aczi açıkça belli veya resen tespit edilmiş ise miras herhangi bir beyana gerek kalmaksızın reddedilmiş sayılacaktır. Buna yönelik mirasçılar şartları mevcutsa mirasın hükmen reddine ilişkin bir tespit davası açabileceği gibi bu hususu kendilerine karşı miras bırakanın alacaklıları tarafından yöneltilen bir davada itiraz olarak da ileri sürebilirler.
Mirasın Gerçek Reddi
Uygulamada da sıklıkla başvurulan ve yazımızın devamında da bahsedeceğimiz mirasın gerçek reddi ise miras bırakanın ölümü ile birlikte mirasının intikal ettiği kişilerin bu mirası kanunda tanımlanan süre içerisinde reddetmesidir. Bu kişiler yasal mirasçılar veya atanmış mirasçılar olabilir Aşağıda reddi miras nasıl yapılır reddi miras süresi başlığı altında bu hususu kısaca özetlemeye çalıştık.
REDDİ MİRAS NASIL YAPILIR ?
Mirasın reddi veya reddi miras ilgili mirasçı tarafından yapılan bir irade beyanıyla gerçekleşir. Buna ilişkin reddi miras davası / mirasın reddi davası açılması gerekmektedir. Reddi miras davası mirasbırakanın öldüğü yerin bulunduğu sulh hukuk mahkemesine yapılacak bir beyanla gerçekleşecektir. Reddi mirasın yapılmasıyla birlikte sulh hukuk mahkemesinin özel kütüğüne bu beyan kaydedilerek talep etmesi halinde mirasçıya da mirası reddettiğine ilişkin belge verilir. Reddi miras kayıtsız şartsız olmalı ve süresi içerisinde yapılmalıdır.
REDDİ MİRAS SÜRESİ ?
Reddi mirasa ilişkin süre yasal mirasçılar bakımından mirasçı olduklarını sonradan öğrendiklerini ispat etmedikçe mirasbırakanın ölümünden itibaren 3 aydır. Yine vasiyetname ile atanmış mirasçılar bakımından da mirasbırakanının tasarrufunun kendilerine bildirildiği tarihten itibaren üç aydır. Bu süre içerisinde miras reddedilmediği takdirde kabul edilmiş sayılacak ve mirasbırakanın hak ve borçları miras payı oranında miras bırakana geçecektir.
REDDİ MİRAS NOTERDEN YAPILABİLİR Mİ ?
Reddi miras veya mirasın reddi işleminin noterden yapılması mümkün olmayıp yukarıda da izah ettiğimiz gibi yalnızca sulh hukuk mahkemesinde reddi miras davası yoluyla yapılabilir
MİRASBIRAKAN HAYATTAYKEN REDDİ MİRAS YAPILABİLİR Mİ?
Miras bırakan hayattayken mirasın reddi yoluna başvurmak mümkün değildir. Zira öncelikle bu hakkın başlaması için miras bırakanın ölmüş olması gerekmektedir. Ancak çeşitli sebeplerle miras bırakanın sağlığında miras hakkından feragat etmek isteyen mirasçısı arasında mirastan feragat sözleşmesi yapılması mümkündür. Mirastan feragat sözleşmesi ise kanunda ayrıca düzenlenmiştir.
REDDİ MİRAS YAPILMAZSA NE OLUR?
Mirasın reddi yoluna süresi içerisinde başvurulmadığı takdirde, mirasçı mirası kayıtsız şartsız kazanmış olacak ve mirasbırakanın hak ve borçları miras payı oranında ilgili mirasçıya intikal edecektir. Bu durumda mirasçı miras bırakanın varsa borçlarından da kendi malvarlığı kapsamında sorumlu olabilecektir.
MİRASIN REDDİNİN HUKUKİ SONUÇLARI
Mirasın reddinin yasal mirasçı veya atanmış mirasçı tarafından yapılmamasına göre kanunda ayrıma gidilmiştir.
Mirasın reddi ile birlikte mirası reddeden yasal mirasçının mirasçılık sıfatı ortadan kalkar. Mirasın reddi halinde mirası reddeden kişi miras açıldığı anda kendisi sağ değilmiş gibi ilgili hak sahiplerine geçer. Örneğin A kişisi vefat ettiği takdirde onun mirasını oğullarından B’nin reddetmesi halinde bu pay B’nin oğlu C’ye intikal edecektir.
Yine sağ kalan eşle birlikte alt soyun tamamı mirası reddeder ise miras payı sağ kalan eşe geçecektir. Bir başka ihtimal de mirasın en yakın tüm yasal mirasçılar tarafından reddedilmesi durumudur. Bu durumda da miras sulh hukuk mahkemesi tarafından iflas hükümlerine göre tasfiye edilecektir.
Mirasın atanmış mirasçı tarafından reddedilmesi halinde ise miras bırakan tarafından aksi belirtilmemiş ise Medeni Kanun Madde 611/f.2 gereği mirası reddeden atanmış mirasçının payı en yakın yasal mirasçıya geçecektir.