Maskeler hayatın bir parçası oldu. Yüzümüzdeyken konuşuyor, gülüyor, hapşırıyor, tükürük saçıyor ve işimiz bittiğinde maskeyi katlayıp çantamıza ya da cebimize koyuyoruz. Sonra aynı maskeler çoğunlukla tekrar yüze geri dönüyor.
İngiltere’de yapılan bir ankete göre insanlar maskelerini yıkamadan önce günlerce kullanıyor. İngilizlerin yüzde 15’i ise tekrar kullanmaya uygun olan maskelerini hiç yıkamıyor.
ABD’de de durum iç açıcı değil.
- Amerikalıların yüzde 79’u kumaş maskeleri her gün yıkamıyor.
- Yüzde 43’ü haftada 1 yıkıyor.
- Yüzde 8’i hiç yıkamıyor
- Yüzde 68’i tek kullanımlık maskeleri birden fazla kez kullanıyor.
Türkiye’de resmi bir araştırma olmasa da durumun çok farklı olmadığını tahmin etmek zor değil.
Peki maske hijyeni ne kadar önemli?
Herkesin merak ettiği soruların yanıtlarını derledik*
1) Kullanılan maskelerin üzerinde neler olur?
Leeds Üniversitesi’nden Profesör Cath Noakes’a göre maskeye yakından bakıldığında üstünde -çoğu zararsız- çeşit çeşit bakteri, virüs bulunur. Aynısını elimiz için de söylemek mümkün. Ancak Noakes şu farkın altını çiziyor: Maske takmakla ilgili sürtünme ve nem etkisi ile bu mikroplar ‘maskne’ye dönüşebilir.
2) Maskne nedir?
Maskne, insan yüzünde maske takma ile ilgili meydana gelen cilt döküntüleri için kullanılan çatı terim. Uzmanlar bunu önlemek için maskelerin her gün yıkanmasını, kullan at maskelerin tekrar kullanılmamasını tavsiye ediyor.
3) Kirli bir maskeden Covid-19 kapmak mümkün mü?
Covid pozitif birinin taktığı maske diğerleri için büyük bir risk içeriyor. Maskeler değişilmemeli veya başkasının maskesiyle bir temas olduğunda eller dikkatli şekilde yıkanmalı. Ayrıca Prof.Noakes’a göre üzerinde corona virüs olan bir maskeye ve sonra kendi burnuna veya gözüne dokunmak teorik olarak bulaş riskini artırır.
4) Maskemi ne sıklıkta yıkamalıyım?
İdeal olarak her taktıktan sonra. Yapılan testlerde hem kumaş hem de cerrahi maskelerin hem içinde hem dışında bir günlük kullanım sonunda virüse rastlandı. California Üniversitesi’nden Prof William Ristenpart’a göre 20 dakikada bir yıkamak mümkün değil ama 5-6 gün beklemek de çok uzun.
5) Maskemi nasıl yıkamalıyım?
Sıcak yıkamak, hatta çamaşır makinesine atmak en ideali. En az 60 derecede deterjanla yıkanması öneriliyor. Kumaştan yapılan maskelerin cerrahi olanlara kıyasla daha düşük bir koruma sağladığı belirtiliyor. Vietnam’da yapılan bir araştırmada farkın maskenin yapısı kadar, genelde elde yıkanmasından kaynaklandığı ortaya çıkmıştı. Aynı araştırmada çamaşır makinesinde yıkanan kumaş maskelerin cerrahi olanlar kadar iyi koruma sağladığı görüldü.
6) Maskem biraz nemli, bir şey olur mu?
Olur. Yıkanan maskeler takmadan önce mutlaka tam olarak kurumuş olmalı. Nemli maskeler daha gözenekli hale gelmekte. Yağışlı havalarda da bu duruma dikkat edilmeli.
7) 10 dakika taktım, çantama koydum, sonra tekrar kullanabilir miyim?
Dikkatli olmak şartıyla evet. Önce eller dezenfekte edilmeli. Maske sadece kulağa geçen iplerden tutulmalı ve kilitli bir kutuya, poşete konmalı. Takarken aynı işlemler tekrar edilmeli. Maskeler çantaya veya cebe konmamalı. Cepler genelde yıkanmamış eller, para veya anahtara ev sahipliği yapar. Prof Noakes’a göre maskemize her zaman virüs bulaşmış bir eşyaymış gibi davranmalıyız. Maskelerin konduğu kutu da düzenli olarak yıkanmalı.
8) Kullan at maskeleri kaç gün kullanabilirim?
Her gün değiştirmek gerekiyor. En kötü ihtimalle iki-üç seferde bir. Bu maskeler zaman geçtikçe yıpranıyor ve daha az koruyucu olmaya başlıyor.